Grafika komputerowa obejmuje szeroki zakres technologii i technik, w których jest tworzona. Najczęściej jednak rozróżniamy dwa rodzaje, jakimi jest: grafika rastrowa i grafika wektorowa. Jeśli kiedykolwiek słyszałeś nazewnictwo tych dwóch rodzajów grafiki, ale nie wiesz do końca, czym się one od siebie różnią, to w poniższym artykule przedstawimy Ci najważniejsze o nich informacje.
Grafika rastrowa
Grafika rastrowa (zwana także grafiką bitmapową), to jeden z rodzajów grafiki komputerowej. Jej charakterystyczną cechą są piksele. Obraz w grafice rastrowej prezentowany jest jako siatka (matryca) pikseli. Każdy piksel to tak naprawdę najmniejszy element obrazu, który ma swoją lokalizację na siatce i swój kolor. Taki rodzaj grafiki stosowany jest do prezentacji ilustracji, zdjęć, czy obrazów wyświetlanych głównie na monitorze komputera.
Grafika rastrowa posiada kilka popularnych formatów. Są nimi:
- JPEG (JPG) – jest to popularny format, który stosuje się głównie w fotografii cyfrowej. Format ten kompresuje obraz, co prowadzi do pewnej utraty jakości. Grafika rastrowa w formacie JPEG jest jednak często wykorzystywana na stronach internetowych. Format JPEG jest przeznaczony głównie do przechowywania zdjęć cyfrowych o wysokiej jakości. Pozwala on znacznie zmniejszyć rozmiar pliku, jednak warto wiedzieć, że format ten podczas kompresji do mniejszych rozmiarów, wpływać może na jakość obrazu. Format JPEG nie obsługuje również przezroczystości, ogranicza to jego zastosowania w projektach takich jak: loga na stronę internetową, ikonki itp.
- PNG – jest to drugi najpopularniejszy format w grafice rastrowej, który zapewnia kompresję bezstratną. Oznacza to, że obrazy zapisane w PNG zachowują swoją jakość, nawet po wielokrotnym zapisywaniu (w przeciwieństwie do JPEG). PNG obsługuje przezroczystość, dlatego jest idealny do wielu zastosowań, zwłaszcza w kontekście grafiki internetowej i projektowania graficznego. PNG cechuje się jednak większym rozmiarem plików, przez co nie zawsze jest odpowiednim formatem do obrazów z dużą ilością szczegółów i kolorów (będzie generował znacznie większe pliki w porównaniu do JPEG, który może lepiej sobie poradzić z kompresją tego typu obrazów).
- GIF – to kolejny format wykorzystywany w grafice rastrowej, który umożliwia tworzenia prostych animacji takich jak banery reklamowe, przyciski, ikonki, czy tak zwane “internetowe memy”. Format GIF obsługuje niewielką ilość kolorów (256), przez co nie nadaje się obrazów, które wymagają dużej ilości barw i szczegółów takich jak fotografie. Format GIF najbardziej znany jest z obsługi grafik, które wymagają niewielkiej liczby kolorów lub prostej animacji.
- BMP – to format plików rastrowych, który należy do najstarszych formatów stosowanych w grafice komputerowej. Znany jest głównie z tego, że przechowuje obrazy w nieskompresowanej formie. Dzięki temu jakość obrazu zachowana jest w pełni, jednak minusem jest powstawanie bardzo dużych plików. Format BMP nie jest powszechnie stosowany w nowoczesnych aplikacjach internetowych czy codziennej pracy z grafiką, głównie przez swoją wadę, jaką jest bardzo duży rozmiar plików.
- TIFF – to format plików graficznych, który jest szeroko używany w profesjonalnej fotografii, grafice oraz w publikacjach drukowanych. Podobnie jak w przypadku BMP format TIFF charakteryzuje się dużym rozmiarem plików, przez co nie wszędzie znajduje swoje zastosowanie (nie sprawdzi się np. w publikacjach internetowych, na stronach znacznie lepszym plikiem będzie format JPEG, PNG lub webP). Format TIFF jednak znajduje uznanie w profesjonalnych zastosowaniach, gdzie kluczowa jest jakość obrazu i elastyczność w zarządzaniu danymi graficznymi.
Cechy grafiki rastrowej
Grafika rastrowa cechuje się przede wszystkim tym, że reprezentuje obrazy za pomocą siatki pikseli. Każdy z pikseli reprezentuje jeden kolor. Rozdzielczość obrazu jest określana również przez liczbę pikseli w pionie i poziomie np. 1000 × 600 px.
Jakościowo grafika rastrowa nie odbiega znacząco od grafiki wektorowej. Do pewnego czasu. Grafika rastrowa może znacząco stracić na jakości przy próbach powiększania lub zmniejszania zawartości pliku. W przypadku kiedy chcemy małą grafikę rastrową powiększyć do większych formatów, zauważalne są na niej powiększone piksele. Wyszczególnienie tych pikseli zdecydowanie psuje końcowy efekt grafiki. Ponadto grafika o niskiej rozdzielczość może wyglądać na rozmytą lub „ziarnistą”, zwłaszcza kiedy będziemy ją – no właśnie, przybliżać.
Grafika rastrowa może być łatwo skompresowana – jest to jednak zazwyczaj kompresja stratna. Zazwyczaj nie widać tego gołym okiem, ale traci ona na jakości przez zmniejszenie ilości pikseli. Pliki rastrowe mogą mieć dużą wagę — od kilku do nawet kilkuset MB. Co jest niestety też wadą — raz zmniejszony plik nie da się już powiększyć tak, by wyglądał, jak przed zmianą.
Zastosowanie grafiki rastrowej
Zastosowanie grafiki rastrowej jest popularne zwłaszcza na stronach internetowych i fotografii cyfrowej. Współczesne aparaty cyfrowe bowiem zapisują zdjęcia jako pliki rastrowe. Grafika rastrowa służy zatem do przechowywania obrazów zapisanych w formatach takich jak JPEG, PNG, TIFF. Zastosowanie grafiki rastrowej jest również popularne w grafice komputerowej oraz projektowaniu. Grafika rastrowa jest łatwo edytowalna, dzięki czemu powszechnie wykorzystuje się nią w programach graficznych (np. Adobe Photoshop).
Grafika wektorowa
Spotkałeś się z pojęciem “grafiki wektorowej”, lecz nie do końca wiesz, jakie zastosowanie ma grafika wektorowa, czym różni się od grafiki rastrowej, jakie są jej wady i zalety? Musisz wiedzieć, że grafika wektorowa jest rozszerzeniem grafiki rastrowej. Pierwszą ważną kwestią do omówienia jest jednak sposób prezentacji obrazu. Na ten rodzaj grafiki składa się obraz głównie z linii, krzywych, punktów, wieloboków, okręgów itp. Wszystkie te elementy graficzne bazują na równaniach matematycznych. Warto również pamiętać o tym, że grafika wektorowa jest bezstratna, czyli zwiększanie lub zmniejszanie plików nie spowoduje utraty na ich jakości.
Podstawowymi formatami grafiki wektorowej są: AI, EPS, SVG, CDR, PDF (obsługiwany również przez grafikę rastrową). Najpopularniejsze programy do obróbki grafiki wektorowej to między innymi Adobe Illustrator, czy też Corel Draw.
Cechy grafiki wektorowej
Grafika wektorowa różni się w kilku kwestiach od grafiki rastrowej. Przede wszystkim zauważalną różnicą jest skalowalność. Grafika wektorowa może łatwo zmieniać swój rozmiar, do dowolnej wielkości bez utraty jakości. Jest to znacząca różnica między grafiką wektorową a rastrową, gdzie obraz grafiki wektorowej pozostaje ostry i wyraźny, a w przypadku rastrowej traci na jakości i pojawiają się widoczne piksele.
Grafika wektorowa cechuje się również niewielką wagą plik. Jest znacznie łatwiejsza do przesyłania, edytowania i przechowywania. Grafika wektorowa, dzięki swojej mniejszej wadze pliku, również szybciej wczytuje się na stronach internetowych czy aplikacjach.
Bezstratność to kolejna cecha grafiki wektorowej. Edytowanie grafiki wektorowej nie prowadzi do utraty jakości, dzięki czemu może być wielokrotnie używa w różnych projektach, modyfikowana i wielokrotnie przekształcana.
Zastosowanie grafiki wektorowej
Zastosowanie grafiki wektorowej jest powszechne w różnych dziedzinach, a to wszystko dzięki jej istotnym cechom takim jak precyzja, łatwość edycji i skalowalność. Grafika wektorowa jest idealna do tworzenia logotypów, które często są skalowane do różnych rozmiarów. Logotypy mogą być wykorzystywane zarówno w małych ikonach, jak również na wielkich billboardach – utrata jakości takiej grafiki nie wchodzi zatem w grę. Dzięki wektorom logotypy mogą zachować swoją ostrość i wyrazistość, niezależnie od skali projektu, co czyni grafikę wektorową słusznym wyborem w tworzeniu logotypów.
Grafika wektorowa swoje zastosowanie znajduje również przy projektowaniu stron internetowych, aplikacji czy interfejsów użytkownika. Przeważnie ikony i elementy UI muszą być wyświetlane w różnych rozmiarach na różnych urządzeniach, przez co zastosowanie grafiki wektorowej staje się tutaj niezbędne, by ikony i elementy zachowały prawidłową strukturę bez pikselizacji.
Grafika wektorowa wykorzystywana jest również w typografii i projektowaniu czcionek. Czcionki zazwyczaj są projektowane jako grafika wektorowa, dzięki czemu skalowanie liter do dowolnej wielkości jest możliwe bez utraty ostrości. Litery są definiowane przez krzywe, co zapewnia precyzję na ekranie oraz w druku.
Różnica między grafiką rastrową a wektorową
Grafika rastrowa i grafika wektorowa odnajdują zastosowanie w wielu podobnych sobie dziedzinach, jednak każda z nich cechuje się nieco innymi elementami. Największymi różnicami między grafiką rastrową a wektorową jest przede wszystkim skalowalność. To, jakiej struktury obrazu potrzebujemy, zależne jest od projektu. W przypadku obrazów z dużą ilością detali, kolorów, grafika rastrowa to naturalny wybór. Natomiast jeśli chcemy stworzyć logo firmy czy projekt graficzny wymagający precyzji, które może być wykorzystywane w wielu projektach, zmniejszane lub powiększane – wówczas odpowiedniejszym wyborem będzie grafika wektorowa.
Grafika rastrowa a wektorowa różni się również wagą plików – pliki rastrowe mogą być dużo większe – oraz formatami zapisu obrazu. Oba rodzaje grafiki mają inne formaty zapisu, jedne bardziej popularne, drugie mniej. Znaczną różnicą jest również jakość w druku. W przypadku grafiki rastrowej wymagana jest wysoka rozdzielczość, która pozwala zachować jakość. Natomiast grafika wektorowa lepiej sprawdza się w druku dużych formatów, takich jak plakaty i billboardy, gdzie konieczna jest wysoka jakość niezależnie od rozmiaru. Jeśli potrzebujesz projektu graficznego, np. baneru, to grafika wektorowa będzie idealnym rozwiązaniem.
